اوتیت مدیای مزمن و کلستئاتوم چیست؟

اوتیت مدیای مزمن و کلستئاتوم

اوتیت مدیای مزمن، مشکلات موجود در گوش میانی از جمله سوراخ شدن پرده گوش (که ترمیم نمی یابد) و عفونت گوش میانی (که احتمال بازگشت و عود مجدد آن وجود دارد) را شامل می شود.

گوش میانی از  سه استخوان ریز تشکیل شده است که توسط پرده گوش محافظت می شوند. صدا از طریق پرده گوش و استخوان های گوش میانی به گوش داخلی می رسد، جایی که اعصاب شنوایی آن جا واقع شده اند.

گوش میانی از طریق شیپور استاش به پشت حلق و بینی متصل است و به کنترل جریان هوا و فشار در گوش میانی کمک می کند.

اوتیت مدیای مزمن و کلستئاتوم چیست؟

اوتیت مدیای مزمن و کلستئاتوم چیست؟

زمانی که شیپور استاش مسدود شود، گوش میانی عفونی و یا ملتهب خواهد شد. چنین موردی در سرماخوردگی و آلرژی ها مشاهده می شود. باقی ماندن مایع در گوش میانی، اوتیت مدیای مزمن نامیده می شود.

در برخی موارد، عفونت گوش میانی می تواند باعث سوراخ شدن پرده گوش شود. در صورت عدم بهبودی بعد از گذشت شش هفته، شاهد بروز اوتیت مدیای مزمن خواهیم بود. این مشکل به سه فرم می تواند ظاهر شود:

  • اوتیت مدیای غیر عفونی. در چنین شرایطی، پرده سوراخ می شود اما هیچ گونه علامتی از عفونت دیده نخواهد شد. در صورتی که گوش داخلی و میانی خشک نگه داشته شوند، مشکلی برای فرد ایجاد نخواهد شد. ترمیم سوراخ ایجاد شده می تواند به بهبود شنوایی و پیشگیری از بروز عفونت کمک کند.
  • اوتیت مدیای چرکی. این حالت زمانی اتفاق می افتد که سوراخ در پرده ایجاد شود و گوش میانی عفونت کند که شاهد ترشحات چرکی خواهیم بود. در این شرایط، مصرف آنتی بیوتیک به درمان عفونت کمک می کند.
  • اوتیت مدیای مزمن به همراه کلستئاتوم. عدم ترمیم سوراخ پرده گوش می تواند منجر به کلستئاتوم شود، توموری در گوش میانی که متشکل از سلول های پوستی و دبرید می باشد. زمانی که شیپور استاش مسدود شود، احتمال بروز کلستئاتوم وجود دارد.

علت اصلی بروز این اختلال به طور قطع مشخص نیست، اما در این اختلال، پرده گوش سالم باقی می ماند.

کلستئاتوم می تواند باعث کاهش شنوایی و افزایش احتمال بروز عفونت شود.

کودکان بیشتر از بزرگسالان در معرض عفونت گوش میانی و به دنبال آن، اوتیت مدیای مزمن هستند که می تواند به دلیل: تغییرات مایع درون گوش میانی، سوراخ شدن پرده گوش و آسیب های وارده به گوش باشد.

عفونت مزمن و کلستئاتوم می تواند باعث آسیب اعصاب صورت و فلج شدن صورت شود.

از جمله عوامل موثر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • ضعیف بودن سیستم ایمنی
  • عدم تشخیص آلرژی
  • کوچک بودن شیپور استاش
  • در معرض دود سیگار بودن

کلستئاتوم چیست؟

کلستئاتوم رشد پوست در محل نابجا یعنی گوش میانی (پشت پرده گوش) است. کلستئاتوم معمولاً به دنبال عفونت های مکررگوش ایجاد می شود که سبب رشد به سمت داخل پوست پرده گوش  می گردد. کلستئاتوم اغلب به شکل یک کیست یا کیسه ای است که لایه هایی از پوست قدیمی را که در قسمت داخلی گوش تولید می شود، به بیرون می ریزد. در طول زمان، توده کلستئاتوم می تواند بزرگ شود و استخوانچه های گوش میانی را تخریب کند. کاهش شنوائی، سرگیجه و فلج عضلات صورت می توانند در اثر رشد ممتد کلستئاتوم ایجاد شوند.

علل کلستئاتوم

کلستئاتوم اغلب به دلیل عملکرد بد شیپور استاش و همچنین عفونت گوش میانی ایجاد می شود. شیپور استاش تعادل فشارهوا را بین گوش میانی و محیط برقرار می کند. هنگامیکه شیپور استاش بد کار می کند، (احتمالاً به دلیل آلرژی، سرماخوردگی یا سینوزیت) هوای گوش میانی توسط بدن جذب می شود و یک خلاء نسبی درگوش ایجاد می شود. فشا رناشی از خلاء ساک یا کیسه را (بخصوص در نواحی که پرده بدلیل عفونت قبلی ضعیف شده است) به داخل می کشد این ساک اغلب تبدیل به کلستئاتوم می شود.

کلستئاتوم مادرزادی نوعی نادر از کلستئاتوم است که از زمان تولد وجود دارد و می تواند در گوش میانی یا استخوانهای قائده جمجمه و اطراف گوش رخ دهد.کلستئاتوم مادرزادی از ورای پرده دیده می شود

علائم کلستئاتوم

در ابتدا ممکن است گوش ترشح داشته باشد که گاهی اوقات بدبو است. همینطور که کیسه یا ساک کلستئاتوم بزرگتر می شود احساس پری یا فشار در گوش ایجاد می کند و همزمان کاهش شنوائی نیز ایجاد می شود. درد پشت گوش بخصوص درشب، ممکن است ناراحتی شدیدی برای بیمار ایجاد کند. سر گیجه یا ضعف عضلانی درهمان سمت صورت ممکن است رخ دهد. همراهی یک یا چند نشانه فوق دلایل خوبی برای بررسی بیشتر هستند.

ممکن است فردی به دلیل سوراخ بودن طولانی مدت پرده گوش، به اوتیت مدیای مزمن مبتلا شود، اما هیچ گونه علائمی ظاهر نشود و تنها تغییر جزئی در شنوایی احساس شود. احتمال بروز درد خفیف نیز وجود دارد.

در صورتی که گوش میانی عفونی شود، ترشح از گوش دیده می شود و مشکلات شنوایی تشدید خواهد شد.

علائم هشدار دهنده ای که نشان از جدی بودن این اختلال هستند و سریعا باید درمان شوند، عبارتند از:

  • درد شدید، سرگیجه و آسیب اعصاب صورت
  • تورم و قرمزی پشت گوش که می تواند نشانه ای باشد از پخش شدن عفونت
  • تب و سردرد

آیا کلستئاتوم خطرناک است؟

کلستئاتوم گوش می تواند خطرناک باشد و هیچ وقت نباید نادیده گرفته شود. خوردگی استخوانی می تواند سبب گسترش عفونت به نواحی اطراف (مانند گوش داخلی و مغز) شود. اگر درمان  به موقع صورت نگیرد، ناشنوایی، آبسه مغزی، مننژیت و به ندرت مرگ ممکن است اتفاق افتد.

تشخیص اوتیت مدیای مزمن و کلستئاتوم

جهت تشخیص، ابتدا پزشک به بررسی سابقه عفونت گوش، درمان های انجام شده و هر گونه جراحی در ناحیه گوش می پردازد. پزشک هم چنین به بررسی داروهای مصرفی، دوز و مدت زمان مصرف آن ها می پردازد.

ممکن است پزشک با توجه به سابقه عفونت گوش و یا ترشح طولانی مدت از گوش، احتمال بروز اوتیت مدیای مزمن را بدهد. جهت رسیدن به تشخیص قطعی، پزشک با استفاده از ابزاری به نام اتوسکوپ به بررسی داخل گوش می پردازد و از مایع ترشح نمونه برداری می کند تا بررسی های بیشتر انجام شود.

در صورتی که پزشک به کلستئاتوم مشکوک باشد، تست های تشخیصی بیشتری مانند اشعه ایکس، سی تی اسکن و MRI نیاز خواهد بود.

مدت زمان ماندگاری علائم در هر فردی متفاوت است. درمان آنتی بیوتیک در رفع عفونت می تواند به توقف ترشح از گوش نیز کمک کند. گاهی، علی رغم مصرف آنتی بیوتیک، عفونت ادامه دار می شود و لازم است عفونت از طریق جراحی خارج شود.

راه درمان کلستئاتوم نیز جراحی می  باشد.

اوتیت مدیای مزمن و کلستئاتوم چیست؟

اوتیت مدیای مزمن و کلستئاتوم چیست؟

آیا راهی برای پیشگیری از بروز اوتیت مدیای مزمن و کلستئاتوم وجود دارد؟

یکی از راه های موثر در پیشگیری از بروز اوتیت مدیای مزمن این است که حتما نسبت به درمان عفونت گوش اقدام شود. در کودکان مبتلا به بیماری های شیپور استاش، دستگاه مخصوصی داخل پرده گوش قرار می گیرد تا با ایجاد جریان هوای طبیعی در گوش میانی، از بازگشت مجدد عفونت پیشگیری شود.

بعد از برطرف شدن عفونت، در صورتی که پرده گوش سوراخ شده باشد، نسبت به ترمیم پرده باید اقدام شود تا از بروز سایر عفونت ها  نیز پیشگیری به عمل آید.

درمان اوتیت مدیای مزمن و کلستئاتوم

هدف از درمان اوتیت مدیای مزمن عبارت است از:

  • رفع عفونت
  • کمتر شدن ترشح گوش
  • التیام پرده گوش
  • پیشگیری از بازگشت مجدد عفونت

در برخی موارد، ابتا مصرف آنتی بیوتیک در نظر گرفته می شود.

ترشحات گوش میانی نیز بیرون کشیده خواهد شد. در بیشتر موارد، عفونت برطرف می شود، مگر این که تبدیل به کلستئاتوم شده باشد. کلستئاتوم می تواند منجر به بروز عفونت های مکرری شود که تنها با جراحی درمان می شود.

در صورت عدم ترمیم سوراخ پرده گوش، جراحی از سوی پزشک تجویز خواهد شد.

در صورتی که عفونت به استخوان گیجگاهی رسیده باشد، با عفوت جدی به نام ماستوئیدیت روبرو خواهیم بود. در چنین شرایطی، درمان آنتی بیوتیک از راه وریدی به منظور رفع عفونت و در نهایت، جراحی در نظر گرفته خواهد شد.

در بسیاری از موارد، مصرف آنتی بیوتیک به درمان عفونت گوش میانی کمک می کند. جراحی نیز در مواردی از سوی پزشک تجویز می شود که سوراخ پرده گوش ترمیم نشود و یا عفونت تبدیل به کلستئاتوم شده باشد. بعد از جراحی، دیگر علائمی از عفونت دیده نخواهد شد.

معاینه بالینی توسط جراح گوش و حلق و بینی می تواند وجود کلستئاتوم را تایید کند. درمان ابتدایی شامل تمیز کردن گوش، آنتی بیوتیک و قطره های موضعی گوش است. هدف درمان اولیه قطع ترشح گوش و کنترل عفونت است. وسعت و محدوده رشدی کلستئاتوم نیز باید بررسی شوند.

کلستئاتوم های بزرگ عارضه دار، معمولاً نیاز فوری به جراحی دارند تا بیمار از عوارض جدی محافظت شود. تست های شنوائی و تعادل، گرافی و سی تی اسکن ماستوئید (استخوان جمجمه نزدیک گوش) و گوش میانی ممکن است لازم باشند. این تست ها جهت تعیین میزان شنوائی باقیمانده برای بیمار و وسعت تخریبی که کلستئاتوم ایجاد کرده است، انجام می شوند.

جراحی در اغلب موارد تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. هدف اولیه جراحی از بین بردن کلستئاتوم و عفونت و هدف دوم بازسازی و پیوند پرده گوش است. حفظ شنوائی یا برقراری شنوائی مجدد برای بیمار، هدف سوم جراحی است که گاهی در جراحی اولیه تامین می شود و گاهی در جراحی دوم که با تاخیر انجام می شود صورت می گیرد.

در موارد تخریب شدید گوش، بازسازی ممکن است مقدور نباشد. ترمیم عصب 7 یا به ندرت ممکن است احتیاج شود. بازسازی گوش میانی گاهی در یک جراحی ممکن نیست و بنابراین عمل دوم 6 تا 12 ماه بعد ممکن است انجام شود. عمل دوم با هدف برقراری شنوائی و همزمان مشاهده مجدد گوش میانی و ماستوئید از نظر کلستئاتوم باقیمانده انجام می شود.

پذیرش در بیمارستان معمولاً در صبح روز عمل انجام می شود و اگر عمل صبح زود انجام شود ترخیص نیز همان روز ممکن خواهد بود. برای بعضی بیماران گذراندن یک شب در بیمارستان  ممکن است لازم شود. در موارد نادر (عفونت عارضه دار) بستری طولانی نیاز خواهد بود. مدت زمان استراحت از کار، یک تا دو هفته می باشد.

ویزیت های پیگیری در مطب بعد از جراحی مهم و ضروری است، چرا که کلستئاتوم گهگاه عود می کند. در مواردیکه یک حفره بزرگ  در ماستوئید ایجاد شده است، هرچند ماه ویزیت در مطب جهت تمیز کردن حفره و پیشگیری از عفونت لازم خواهد بود. برای بعضی از بیماران معاینات دوره ای گوش تا آخر عمر ضروری است.

نکته آخر

کلستئاتوم یک موقعیت جدی ولی قابل درمان گوش است که تنها با معاینه طبی تشخیص داده می شود. ترشح و احساس فشار گوش، کاهش شنوائی، سرگیجه یا ضعف عضلات صورت یا درد مداوم، علایم هشدار دهنده ای است که نیاز به بررسی توسط جراح گوش و حلق و بینی دارد.

راه های ارتباطی با دکتر علی محمد اصغری:

شماره های تماس: 22374050 – 22375902

صفحه اینستاگرام: dr_alimohamad_asghari

برای کسب اطلاعات بیشتر به بهترین متخصص گوش و حلق و بینی در تهران مراجعه نمایید.​​​

پاسخ

هشت − 6 =

Call Now Button