درمان عفونت گوش میانی

عفونت گوش میانی

گوش میانی یکی از مهم ترین بخش های داخلی گوش محسوب می شود. به همین جهت اتفاقی که باید رخ دهد این است که از این ناحیه گوش مراقبت های جدی تری نسب به سایر بخش های گوش داشته باشید تا عملکرد گوش با مشکلاتی روبرو نشود. در واقع بخش مهمی از عملکردهای گوش در گرو سلامت این بخش از گوش است.

در ادامه این نوشتار بسیاری از مسائلی که در زمینه عفونت هایی که در ناحیه گوش میانی ایجاد شده اند را مورد بحث و بررسی قرار می دهیم. از علل بروز عفونت گوش میانی گرفته تا این که چه نشانه ها و علائمی از خود نشان می دهد و در آخر نیز به روش های درمانی این بیماری خواهیم پرداخت.

درمان عفونت گوش میانی

ساختار گوش میانی

در ابتدا لازم است که قدری در خصوص ساختار کلی گوش توضیحاتی را داشته باشیم.

در واقع گوش از نواحی مختلفی تشکیل شده است و همانند هر بخشی عهده دار انجام وظایف خاصی است. بنابراین در صورتی که کوچکترین مشکلی برای این نواحی ایجاد شود بخشی ازکارکرد و عملکرد گوش دچار اختلال می شود که در آن صورت باید روند درمان انجام گردد.

گوش میانی در واقع حد فاصل گوش بیرونی و گوش داخلی است که به نوعی واسطه ای است که  توانایی شنیدن افراد منوط به سلامت این بخش است.

عفونت حاد گوش میانی (اوتیت مدیا) چیست؟

عفونت حاد گوش میانی (اوتیت مدیا) ، التهاب گوش میانی است. التهاب دراثر عفونت گوش میانی اتفاق می افتد. این حالت ممکن است در یک یا هر دو گوش رخ دهد. عفونت حاد گوش میانی (اوتیت مدیا) شایعترین تشخیصی است که برای بچه های بیماری که به پزشک مراجعه می کنند گذاشته می شود. این بیماری همچنین شایعترین علت ناشنوائی در کودکان است.

گرچه عفونت حاد گوش میانی (اوتیت مدیا) در بچه های کوچک شایعتر است، گهگاه بالغین را نیز درگیر می کند. این حالت اغلب درزمستان و اوایل بهار رخ می دهد.

آیا عفونت گوش میانی جدی است؟

بله! جدی است چون می تواند گوش درد شدید و کاهش شنوائی ایجاد کند. کاهش شنوائی به خصوص در اطفال می تواند یادگیری را مختل کرده و حتی تکامل گفتار را به تاخیر اندازد. به هرحال، اگر اتیت مدیا سریعاً و به صورت موثر درمان شود، شنوائی اغلب به حالت طبیعی بر خواهد گشت.

از جهت دیگر عفونت می تواند به ساختمانهای مجاور در سر به خصوص به ماستوئید گسترش یابد. بنابراین بسیارمهم است که علائم (به لیست زیر توجه کنید) این بیماری شناخته شده و سریعاًَ مورد توجه پزشکتان قرار گیرد.

گوش چگونه کار می کند؟

گوش خارجی اصوات را جمع آوری می کند. گوش میانی یک محفظه پراز هوا به اندازه نخود است که توسط پرده گوش که به نازکی ورق است، از گوش خارجی جدا می شود. سه استخوانچه به پرده گوش متصل هستند. وقتی امواج صوتی به پرده گوش برخورد می کنند، سبب ارتعاش استخوانچه ها شده و صوت به گوش داخلی منتقل می شود.

گوش داخلی ارتعاشات را به سیگنالهای الکتریکی تبدیل کرده و این سیگنالها رابه مغز منتقل می کند. گوش داخلی همچنین به حفظ تعادل کمک می کند.

یک گوش میانی سالم، شامل هوا با همان فشار هوای بیرون است که به پرده اجازه ارتعاش آزادانه می دهد. هوا از طریق شیپور استاش که پشت بینی را به گوش مربوط می کند، وارد گوش میانی می شود. وقتی خمیازه می کشید و صدایی در گوشتان احساس می کنید، شیپور استاش حباب هوای کوچکی را به گوش میانی جهت تعادل فشارهوا فرستاده است.

علل عفونت حاد گوش میانی (اوتیت مدیا) چیست ؟

انسداد شیپور استاش هنگام سرماخوردگی، آلرژی یا عفونت راه هوایی فوقانی و وجود باکتریها و ویروس ها، منجر به تجمع مایع (مجموع چرک و موکوس) درپشت پرده گوش می شود. این حالت را اتیت مدیای حاد می گویند.

تجمع چرک در گوش میانی با بالا بردن فشار، سبب درد گوش، تورم و قرمزی می شود. از آنجا که پرده گوش نمی تواند به درستی مرتعش شود، شما یا فرزندتان ممکن است مشکلات شنوائی پیدا کنید. گاهی اوقات پرده گوش پاره می شود و چرک به خارج گوش تخلیه می شود. اما اغلب به دلیل شیپور استاش ملتهب و متورم، چرک و موکوس در گوش میانی باقی می ماند. این حالت را افیوژن گوش میانی یا اتیت میانی سروز می گویند. اغلب وقتی که عفونت حاد فروکش کرد، افیوژن می ماند و مزمن می شود و برای هفته ها، ماهها یا حتی سالها طول می کشد. این حالت شخص را مستعد عودهای مکرر عفونت حاد می کند و ممکن است سبب اختلال در شنوائی شود.

علائم عفونت حاد گوش میانی (اوتیت مدیا) چیست ؟

در شیرخواران و نوپاها به دنبال این موارد بگردید:

• کشیدن یا خاراندن گوش به خصوص اگر همراه  موارد زیر باشد:
• مشکلات شنوائی
• گریه کردن، بی قراری
• تب
• استفراغ
• ترشح گوش

دربچه های کوچک، نوجوانان و بالغین بدنبال موارد زیر باشید:

• گوش درد
• احساس پری یا فشار گوش
• مشکلات شنوائی
• سرگیجه، عدم تعادل
• تهوع، استفراغ
• ترشح گوش
• تب

بیاد داشته باشید بدون درمان مناسب، آسیب ناشی از عفونت گوش می تواند سبب کاهش شنوائی مزمن یا دائمی شود.

نشانه های عفونت گوش میانی

در واقع این مشکل با نشانه هایی جدی همراه است که می توان مهم ترین آنها را بدین ترتیب نام برد:

• دردهایی شدید در ناحیه گوش
• گاها این عفونت ها اگر شدید باشند موجب خارج شدن ترشحاتی از داخل گوش می شود که مخصوصا در هنگام خوابیدن بیشتر می شود.
• در مواردی عفونت گوش میانی به حدی است که می تواند موجب خونریزی از ناحیه گوش شود
• از دیگر علائمی که عفونت های گوش به همراه دارد این است که افراد در زمینه توانایی شنیدن با مشکلاتی روبرو می شوند
• اسهال شدن و یا حالت تهوع و استفراغ از دیگر علائم این بیماری است
• سرگیجه داشتن و یا عدم توانایی در حفظ تعادل در هنگام راه رفتن نیز از نشانه های مهم این بیماری است.

البته این بیماری در کودکان و خردسالان بیشتر رخ می دهد. بنابراین کودکانی که نمی توانند این مشکل را به زبان بیان کنند ممکن است که علائم دیگر از خود بروز دهند

مثلا گاها ممکن است که گوش های خود را به دفعات و تعداد زیاد بکشند یا مالش دهند یا اینکه دست هایشان را کرّات به این بخش از بدن خود نزدیک کنند. البته این کارها با گریه ها و بیقراری هایی همراه است که می توانید متوجه بروز مشکلی در کودک خود شوید.

در مواردی نیز کودکانی که عفونت های شدیدی را تجربه می کنند به عارضه هایی مثل تب نیز دچار می شوند. از این رو حتما باید در اولین فرصت برای درمان این کودکان اقدام کنید تا مشکلات دیگری برای کودکان پیش نیاید.

دلایل بروز عفونت گوش میانی

عفونت گوش میانی از جمله مشکلاتی است که می تواند ناشی از علل مختلف باشد. در واقع این مشکل در طیف های سنی مختلفی مشاهده می شود.

از جمله مهم ترین دلایلی که منشا بروز این مشکل است به شرح زیر می باشد:

• پاره شدن پرده گوش از جمله مشکلاتی است که می تواند در بروز این مشکل اثر بگذارد. در واقع زمانی که پرده گوش دچار پارگی می شود در صورتی که آب وارد مجرای گوش شود می تواند باعث عفونت هایی در این ناحیه شود.
• برخی از بیماری های ساده از جمله سرما خوردگی نیز در مواردی موجب عفونت های گوشی می شود.
• در مواردی نیز عدم رعایت بهداشت منشا بروز عفونت گوش می شود.

در مطب پزشک چه اتفاقی می افتد؟

حین معاینه، پزشک از وسیله ای به نام اتوسکوپ جهت ارزیابی حالت گوش استفاده می کند. پزشک توسط اتوسکوپ و یا میکروسکوپ گوش، معاینه ای جهت بررسی قرمزی پرده و یا وجود مایع پشت گوش انجام می دهد. با استفاده دقیق از فشار هوا، پزشک همچنین می تواند ببیند آیا پرده حرکت می کند یا نه. اگر پرده گوش حرکت نکند و یا قرمز باشد احتمالاً عفونت گوش وجود دارد.

دو آزمون دیگر جهت ارزیابی بیشتر انجام می شود:

شنوایی سنجی نشان می دهد که آیا کاهش شنوائی در تون های صوتی با فرکانس های مختلف رخ داده است.

یک تمپانوگرام، فشار هوا را در گوش میانی اندازه گیری می کند تا متوجه شویم شیپور استاش چگونه کار می کند و پرده گوش چگونه حرکت می کند.

اهمیت دارو

پزشک ممکن است یک یا بیشتر دارو تجویز کند. مهم است که تمام دارو(ها) طبق دستور مصرف و پیگیری شود.

اغلب، آنتی بیوتیک ها با عفونت مبارزه کرده و سبب بهبود سریع گوش درد می شوند، اما عفونت زمان بیشتری برای پاک شدن کامل نیاز دارد. بنابراین مطمئن شوید که دارو برای تمام دوره ای که پزشک شما توصیه کرده، مصرف شود. ممکن است یک داروی ضد احتقان (بخصوص در همراهی با یک سرماخوردگی) و یا در موارد آلرژی آنتی هیستامین تجویز شود.

گاهی اوقات پزشک دارویی را ممکن است یرای کاهش درد و یا تب تجویز کند. در صورت لزوم قطره های ضد درد، درد گوش را کاهش می دهد. در صورتیکه هر سئوالی در مورد داروهای خود یا فرزندانتان دارید یا علائم بهبود نیافت، با پزشک خود تماس بگیرید.

چه درمان های دیگری ممکن است لازم باشد؟

در اغلب موارد عفونت حاد گوش میانی (اوتیت مدیا) توسط درمان دارویی مناسب و درمان های سرپایی، کاملاً بهبود می یابد. گاهی درمان های  بیشتری ممکن است توسط پزشکتان توصیه شود. یک نوع عمل جراحی به نام میرنگوتومی ممکن است توسط پزشک توصیه شود.  این عمل جراحی شامل یک شکاف کوچک در پرده گوش است تا تخلیه مایعات را تسریع کرده و درد را تسکین دهد. شکاف در عرض چند روزبدون هیچ اثر (جوشگاه) خاصی یا آسیب دائمی بهبود می یابد. در واقع شکاف آنقدر سریع ترمیم می شود که اغلب قبل از اینکه عفونت و مایع از بین برود، بسته می شود. می توان یک لوله تهویه در شکاف قرار داد که از تجمع مایع جلوگیری کند و شنوائی را بهبود بخشد.

جراح، لوله تهویه ای (گرومت یا  VT) را برای فرزند شما انتخاب می کند که برای مدت زمانیکه برای بهبود عفونت گوش میانی و بازگشت عملکرد شیپور استاش به حالت طبیعی لازم است، درگوش باقی بماند. این مدت ممکن است چندین هفته یا ماه باشد. در طول این مدت شما باید از ورود آب به گوش اجتناب کنید چرا که ممکن است باعث عفونت گردد. در غیر این صورت، لوله مشکلی را ایجاد نکرده و سبب بهبود قابل توجه در شنوایی و کاهش تکرر عفونت های گوش خواهد شد.

اتیت مدیا ممکن است در اثر عفونت مزمن لوزه ی سوم (آدنوئید) عود کند. اگر این حالت پیش آید، پزشک ممکن است برداشتن لوزه را پیشنهاد کند. این کار می تواند در همان زمانی که لوله تهویه گذاشته می شود، انجام شود.

آلرژی نیز باید درمان شود.

پس یادتان باشد ….

اتیت مدیا در صورتیکه درمان صحیح و سریع انجام شود،معمولاً مشکل جدی ایجاد نمی کند. با کمک پزشک خود، شما و یا فرزندتان می توانید خیلی سریع احساس بهتری داشته باشید و بهتر بشنوید.

مطمئن شوید که برنامه درمانی را پیگیری کرده اید و تا زمانیکه پزشک به شما بگوید که عفونت کاملاً درمان شده است، پیگیری پزشکی را ادامه دهید.

نگاهی کلی به درمان عفونت گوش میانی

برای درمان عفونت گوش میانی معمولا دارو درمانی انجام می شود، اما در مواردی نیز پزشکان باید برای بهبود وضعیت بیمار از جراحی کمک بگیرند. اما جراحی از روش هایی است که تا حد زیادی در موارد دشوار و پیچیده این مشکل بکار گرفته می شود.

اما متخصص گوش و حلق و بینی در مسیر درمان بسیاری از عوامل دیگر را نیز مد نظر قرار می دهد تا اینکه بهترین گزینه درمانی انجام پذیرد.

لازم به ذکر است، عوامل بسیاری همچون زیر در تعیین روش درمانی اثر گذار خواهد بود که عبارت است از:

• میزان عفونت
• سن بیمار
• شدت عارضه هایی که در پی داشته است
• مدت زمانی که از ظاهر شدن علائم بیماری گذشته است

نکته آخر

در پایان توصیه ای که به عنوان نکته پایانی باید یادآور شویم این است که حتما در برابرعفونت گوش میانی حساس باشید و در صورتی که با این مشکل روبرو شدید در اولین فرصت برای روند درمان اقدام کنید.

راه های ارتباطی با دکتر علی محمد اصغری:

شماره های تماس: 22374050 – 22375902

صفحه اینستاگرام: dr_alimohamad_asghari

برای کسب اطلاعات بیشتر به بهترین متخصص گوش و حلق و بینی در تهران مراجعه نمایید.​​